Co robić by serce służyło nam długo zapewniając zdrowie i radość życia?
Prof. dr hab. med. Piotr Hoffman
Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Klinika Wad Wrodzonych Serca, Instytut Kardiologii
Serce jest mięśniem, który do prawidłowej pracy wymaga stałego zaopatrzenia w tlen i substancje odżywcze. Są one dostarczane przez tętnice wieńcowe. Sprawne, zdrowe serce zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Dzięki jego czynności pracujemy, wykonujemy wysiłki fizyczne, nie przestaje bić, gdy odpoczywamy i śpimy. Można porównać je do silnika, życiodajnej pompy, która, jak każdy mechanizm, wymaga odpowiedniego użytkowania. Ale czy z równą troską odnosimy się do serca jak do swojego samochodu? Czy pamiętamy o jego potrzebach? Czy staramy się zapobiec awarii poprzez zapewnienie zgodnych z instrukcją warunków pracy i regularne przeglądy? A zatem – co robić by serce służyło nam długo zapewniając zdrowie i radość życia?
Serce jest mięśniem, który do prawidłowej pracy wymaga stałego zaopatrzenia w tlen i substancje odżywcze. Są one dostarczane przez tętnice wieńcowe. Jeżeli tętnice ulegną zwężeniu to mniej tlenu dostanie się do pracującego mięśnia sercowego. Przyczyną zwężeń tętnic jest miażdżyca, która w skrajnych przypadkach może zamknąć tętnice i doprowadzić do zawału serca. W efekcie część serca jest wyłączona z pracy, serce pracuje mniej wydajnie. W dużej mierze od nas zależy czy ten scenariusz ma szansę się wydarzyć. Jest szereg udowodnionych zachowań składających się na prozdrowotny styl życia, który redukuje prawdopodobieństwo rozwoju miażdżycy. Przede wszystkim – systematyczna aktywność fizyczna. Korzystnie wpływa już 30 minut aktywnego spaceru szybkim krokiem każdego dnia. Z czasem można tę aktywność zintensyfikować, ale pamiętajmy, że najważniejsza jest regularność.
Dieta
Należy zwrócić uwagę na dietę, ograniczyć cukry proste, preferować wielonienasycone kwasy tłuszczowe, pamiętać o tłustych rybach morskich i spożywać je najlepiej dwa razy w tygodniu. Dietę uzupełnić pieczywem bogatym w błonnik, pestkami, migdałami, niesolonymi orzechami, pamiętać o odpowiednim nawodnieniu – około 1,5 l wody w ciągu doby. Ostrożnie z alkoholem, który zaleca się w ilości do 2 kieliszków dziennie dla mężczyzn i 1 dla kobiet. Powinniśmy zjadać 4-5 posiłków dziennie. Prawidłowa dieta i regularna aktywność fizyczna pozwalając utrzymać indeks masy ciała w granicach 20-25 kg/m2. Zapobiega to nadwadze i otyłości, które nie tylko zbędnie obciążają dodatkowym wysiłkiem serce ale sprzyjają zaburzeniom przemiany cukrów, które prowadzą do cukrzycy oraz podwyższają stężenie cholesterolu, szczególnie „złej” frakcji LDL. Nadmierna waga, wraz ze zbyt dużą ilością soli kuchennej (> 5 g/dobę) sprzyja rozwojowi nadciśnienia tętniczego. Miażdżycy sprzyja palenie tytoniu, nawet bierne.
Unikaj stresów
Zdrowy styl życia to także unikanie stresów i umiejętność radzenia sobie w sytuacjach prowadzących do nadmiernych emocji, dokonywanie odpowiednich wyborów, reakcji na stres. Niełatwe to zadanie, ale warto się zmierzyć z tym wyzwaniem. Dobre relacje z otoczeniem, kochający bliscy – to nasze serce kocha w dwójnasób! Mniejsza podatność na stres to także efekt regularnego wypoczynku, aktywności fizycznej i intelektualnej. Znajdźmy czas na realizację własnych zainteresowań. Od kiedy zacząć kochać nasze serce? Jak najwcześniej. To jest przesłanie kampanii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego – zdrowe dzieci, zdrowa, młodzież zdrowi dorośli, której hymn – Niech Cię polubi Twoje serce, śpiewany przez Magdę Steczkowską stanowi najlepsze streszczenie zaleceń zdrowego stylu życia. Po 40 r.ż. pamiętajmy o okresowym pomiarze ciśnienia tętniczego oraz ocenie lipidogramu i stężenia cukru na czczo. To czas oceny efektów stylu życia, który kocha nasze serce.